Vogelaars herkennen soorten niet alleen aan hun uiterlijk, maar ook aan de manier van vliegen: is de vleugelslag diep of oppervlakkig, langzaam of snel? Is de vlucht golvend of recht? Is de vogel aan het bidden, op welke manier cirkelt het in thermiek? Een gevorderde vogelaar weet dat vluchtkenmerken van groot belang zijn bij het determineren en gaat er vaak vanuit dat dit gedrag soortspecifiek is. Maar waarom treden die verschillen op? En kan een vogel ook afwijkend vluchtgedrag vertonen?
Sinds hij vogelt is Paul Vermeulen gefascineerd door de aërodynamische achtergronden van de vogelvlucht. Tijdens zijn lezing komen onder andere aan bod:
– de aerodynamica van het klapwieken
– de rol van gewicht, vleugeloppervlak en vleugelvorm
– vleugelvorm en soortspecifieke vluchtkenmerken
Plaats: Buurtsalon Jeltje, Eerste Helmersstraat 106M. Zaal open 19:30, lezing 20 uur.
Een aanvulling op deze lezing van Evert Pellenkoft
Vogelaars zijn altijd zowel gefascineerd als onder de indruk van de acrobatische luchtshows die ze zien bij het observeren van roofvogels, vooral de Witbuikzeearend (Haliaeetus leucogaster) met een indrukwekkende vleugelspanwijdte van 2.2 meter, die leeft langs de kusten van India Thailand, Indonesië en Australië. Dan vragen ze zich af wat de vogels precies van plan zijn. Zijn ze aan het vechten? Geven ze zich over aan een bepaalde vorm van een baltssritueel? Of zijn ze aan het spelen? Het antwoord kan een van deze drie zijn.
De reeks dramatische beelden van een paar juveniele witbuikzeearenden, toont waarschijnlijk twee spelende vogels. Maar we hebben geen manier om zeker te zijn. Een andere serie foto’s toont ook een paar juveniele spelende Witbuikzeearenden in een luchtshow. In beide gevallen vergrendelen de arenden hun klauwen.
Bij spel- en baltsvertoningen zijn een paartje vogels betrokken, die soms in cirkels boven de broedgebieden naar grote hoogte vliegen. Het mannetje duikt soms naar het vrouwtje dat kan wegduiken of zich kan omdraaien om haar klauwen te presenteren. Soms leidt dit ertoe dat het paar met klauwen vastgrijpt en met een radslag naar de aarde gaat, waarbij ze pas op het laatste moment afbreken voordat ze de grond raken of in de takken stranden.
De vogels kunnen ook betrokken raken bij snelle achtervolgingen, soms weer eindigend in vergrendelde klauwen, om vervolgens rond te tollen in fantastische luchtvertoningen.
Hoewel dergelijke vertoningen nauw verband kunnen houden met de balts, vindt de daadwerkelijke paring echter niet in de lucht plaats, maar op een nest of in een boom.
En niet elke radslagvertoning is baltsgedrag. Radslagen wordt ook vaak geassocieerd met agressie en territoriumverdediging. Soms grijpt deze arend naar de klauwen van een concurrent of vergrendelt hij zelfs de klauwen en stort op de grond in een poging de andere partij te intimideren.
https://besgroup.org/2007/03/12/aerial-display-white-bellied-sea-eagle/
https://www.youtube.com/watch?v=tufnqWNP9AA , waar deze filmbeelden van National Geographic zijn te zien
<><><>
Een andere vraag betrof het stilstaan van de kolibrie in de lucht. De kleine stevige armvleugel van een kolibrie maakt het mogelijk om de polsbeweging te controleren van een groter gebied van de vleugel, wat leidt tot een krachtigere opgaande slag dankzij krachtige polsen aan de basis van de zeer lange handpennen.
Een zwevende kolibrie draait zijn vleugels rond tussen de opwaartse slagen en neerwaartse slagen, waardoor een beweging in een achtvorm is te zien. Dit wordt prachtig uitgelegd in een nummer van National Geographic:
https://www.nationalgeographic.com/magazine/article/hummingbird-secrets-speed-worlds-smallest-bird
zie ook https://www.kijkmagazine.nl/tag/kolibrie