foto: Landschap Noord-Holland/Dutchphoto.nl
Uit de Amsterdam-bijlage van de NRC van 10 oktober 2020.
Artikel geschreven door Kester Freriks, met foto’s van Hans van Weel
Talk of the Town / Amsterdam : De Bretten is een van de laatste wilde plekjes natuur in Amsterdam. Die ongereptheid zal moeten wijken: de recreatiedruk wordt groot.
Natuurgebied de Bretten, nu nog wild en ongerept, maar volgens de plannen straks ingericht op massale recreatie.
Foto: Landschap Noord-Holland/Dutchphoto.nl
Amsterdam. De braamstruiken woekeren metershoog en vormen een ondoordringbare haag, het riet wuift, vos en bunzing, buizerd en blauwborst leven er: de Bretten of Brettenzone is het allerlaatste stuk stadswildernis aan de noordwestzijde van Amsterdam, in het noorden begrensd door het Westelijk Havengebied, aan de zuidzijde door spoorlijn, Haarlemmertrekvaart en Haarlemmerweg N200. De Bretten begint bij de kantoren van Teleport en loopt door tot Halfweg.
Foto: Landschap Noord-Holland/Dutchphoto.nl
Het is een van de fameuze scheggen van de stad: een strook groen die het verstedelijkte landschap verbindt met de buitengebieden over 5 kilometer met een breedte van 500 meter. Sportpark Spieringhorn en twee volkstuinenparken liggen er; fiets- wandel- en struinpaden lopen erdoorheen. Waterlopen beheersen de waterhuishouding. De natuur heeft hier decennia nagenoeg de vrije hand gekregen. Binnen de stadsgrenzen is gaandeweg ongerepte natuur ontstaan.
Foto: Landschap Noord-Holland/Dutchphoto.nl
Onbekommerde ruigte verdwijnt
Maar die onbekommerde ruigte en onbeschreven bestemming zal als het aan de gemeente ligt verdwijnen of in elk geval sterk verminderen. „Dat het braak ligt, mag liefst zo blijven”, zegt oud-onderwijzer uit West en vogelkenner Teun van Dijk, die sinds 1960 het gebied bestudeert. Hij is lid van de Vogelwerkgroep Amsterdam. Op een zondagmiddag zien we een enkele jogger, wat mountainbikers, wandelaars en wielrenners. Het is stil, en dat is juist goed voor de natuur. „Nu de westkant van Amsterdam met Haven-Stad en de enorme nieuwbouw van Sloterdijk wordt volgebouwd, zal de recreatieve druk groot worden”, aldus Van Dijk. De Bretten is nog tamelijk onbekend bij Amsterdammers.
Foto: Landschap Noord-Holland/Dutchphoto.nl
Al in 2012 schrijft de gemeente in het Voorontwerp Bestemmingsplan Brettenzone 2040 dat het „een wat verwaarloosd en verlaten gebied” is. Dit omvangrijke plan voorzag al in een sterke natuurbuffer en een gegarandeerde groenstructuur. Toch gaf de gemeente aan LaBGreen, een platform voor duurzame en innovatieve ideeën, de opdracht om samen met buurtbewoners, ondernemers en mensen uit het veld (onder wie Teun van Dijk) een nieuw perspectief te creëren voor de Brettenzone. Hieruit is de publicatie De Bretten. Ontwikkelboek voortgekomen dat op 14 september werd gepresenteerd aan wethouder Marieke van Doorninck (GroenLinks; Duurzaamheid, Ruimtelijke Ordening). Met de grootschalige gebiedsontwikkeling van Sloterdijk wil de gemeente „dit gebied voorbereiden op meer bezoekers, zodat iedereen van het groen kan genieten”, aldus een woordvoerder. De gemeente belooft dat het „ruige gebied niet keurig zal worden”. Wel komen er „kleine aanpassingen in de openbare ruimte om het voor bezoekers beter bereikbaar te maken”. De Bretten moet tot 2030 „toekomstbestendig” worden.
,,
Pleziervaart betekent het einde van tal van rietbroedende vogels, want die verdragen zo’n waterkermis niet
Teun van Dijk – Vogelwerkgroep Amsterdam
………………………………………………………………………………………………………………………………….
Het Ontwikkelboek is nadrukkelijk een advies aan de gemeente. Toch leiden enkele plannen al tot ophef onder natuurliefhebbers. Van Dijk: „Op papier zien de ideeën er misschien goed uit, maar de uitvoering kon weleens fout gaan. De gemeente wil én biodiversiteit én ruigte én recreatie behouden, dat kan onmogelijk samengaan. Een van mijn grootste bezwaren is het verbreden en toegankelijk maken van de waterlopen ten gunste van kano’s en pleziervaart. Dat betekent het einde van tal van rietbroedende vogels, want die verdragen zo’n waterkermis niet.”
Meer mensen, meer horeca
Een brug over de Haarlemmerweg die de Tuinen van West verbindt met de Bretten lijkt een goed idee; talloze andere ideeën uit het Ontwikkelboek kunnen echter makkelijk een bedreiging vormen voor de biodiversiteit. De allereerste bedoeling is om het flink drukker te maken en bijvoorbeeld de braamstruikvelden tot een voedselbos te transformeren. „Maar dan verdwijnt een broedvogel als de nachtegaal”, aldus Van Dijk, „die is gevoelig voor verstoring.”
Foto: Landschap Noord-Holland/Dutchphoto.nl
LaBGreen concludeert nu al dat uit dit zogenoemde „participatieproject” wensen naar voren komen als meer horeca in de Bretten, meer activiteiten, betere toegangswegen, waterrecreatie, uitkijkpunten en „markante hotspots, waar verschillende activiteiten en routes samenkomen”. Een landmark bij de entree aan de zuidzijde moet de Bretten „echt op de kaart zetten”, aldus het Ontwikkelboek , „een blikvanger voor het hele gebied”, en liever nog: een serie objecten.
De gemeente laat weten dat zij met dit project „het groen in het gebied wil waarborgen, zodat Amsterdammers blijvend van het groen kunnen genieten”. Er is van gemeentewege nog geen beslissing genomen, maar dat de recreatieve druk groot zal worden als gevolg van de explosieve groei van de stad lijkt onontkoombaar.
<><><><><><>
