Man Zeearend 30 aug 2022 – Foto Hans van de Raapkamp – Klik voor een groter beeld
De eerste Amsterdamse Zeearend
Sinds 2006 broedt de Zeearend weer succesvol in Nederland. Vanuit Duitsland werden de Oostvaardersplassen gekoloniseerd, daarna verspreidde de soort zich rond het Lauwersmeer, de IJsselmonding en de Brabantse Biesbosch. In 2022 kwamen er in Nederland 30 paren tot broeden, wat resulteerde in 30 vliegvlugge jongen. Jonge vogels doen broedpogingen op afgelegen, natte plekken rond het IJsselmeer, in Noord-Nederland en de Delta. Eerste broedpogingen zijn gevoelig voor verstoring en niet altijd succesvol.
In de zomer van 2022 ontdekte een jong paartje Zeearenden een eilandje in de Baai van Ballast, vlakbij de Diemer Vijfhoek en de Vattenfall-centrale. Het mannetje met ringnummer zwart AY46 werd in 2019 geboren op het Vogeleiland in het Zwarte Meer, tussen de Noordoostpolder en de kop van Overijssel. Hij is een jong van man AY40 uit 2011, geboren in de Oostvaardersplassen, en de Noord-Duitse vrouw v664 uit 2007. Het wijfje is geringd met nummer zwart WN16 en werd eveneens geboren in 2019, op Hellegatsplaten, Krammer-Volkerak. Haar vader was ongeringd, de moeder AY42 werd in 2012 geboren in de Oostvaardersplassen. Alle ringgegevens komen van de Werkgroep Zeearend Nederland die alle data omtrent zeearenden verzamelt en beheert. Het stel bouwde aan een nest dat in de winter goed zichtbaar was. Zou het er volgend broedseizoen al van komen?
Vrouw Zeearend – Foto Hans van de Raapkamp
Beschermingsinspanningen
In de baai staat met borden aangegeven dat aanmeren verboden is, maar varen door de baai zelf is gewoon toegestaan. Ewout Huibers en stadsecoloog Koen Wonders stelden alles in het werk om de baai afgesloten te krijgen voor de pleziervaart. Ook Adrie Streefland van de Commissie Bescherming ondernam actie. Een paar vissers maar ook suppers, kanoërs en zelfs waterskiërs verstoren nog steeds regelmatig de vele rustende en ruiende Meerkoeten, eenden en Futen. Helaas bleek Rijkswaterstaat niet gerechtigd om met boeilijnen de strekdam te verlengen en zo de vaarroutes af te sluiten. Wel werd de omgevingsdienst en ook SBB in staat van alertheid gebracht. Tot grote incidenten kwam het niet, temeer omdat het hele gebied onder volledige embargo bij ‘Waarneming.nl’ staat.
Het baltsende paar op 28 aug 2022 – Foto Roely Bos
Een eerste broedsucces
Van dit alles hadden de Zeearenden geen weet. Het jonge stel maakte regelmatig baltsvluchten en vloog af en aan met takken voor het nest. Dit was in januari 2023, en hoewel er wel gebaltst en gepaard werd, duurde het toch nog tot eind maart voordat een der adulten zichtbaar de eieren draaide in het nest en er waggelend op plaatsnam. Begin mei braken de eierschalen en kwamen er twee jongen ter wereld die zich goed ontwikkelden. Het nest lag inmiddels diep verstopt tussen het gebladerte en liet zich lastig observeren. In juni waren er twee kleine grijze pluisjes zichtbaar. De grijze pluizen werden in de loop der weken steeds donkerder van kleed, om in de eerste weken van juli als krachtige juvenielen op de rand van het nest vleugeloefeningen te doen, daarbij steeds zo’n anderhalve meter opspringend.
Een sprong in het diepe
18 juli verliet een juveniel het nest, en vloog naar een tak op zo’n vijf meter afstand, daarna daalde het steeds korte stukken vliegend verder. Zo zigzaggend van tak tot tak verdween de vogel naar beneden. Twee dagen na dit incident is er met een kano een inspectie vanaf het water uitgevoerd, dicht tegen het eiland en de omgeving van het nest. Hierbij werden er geen stress-calls gehoord. Deze juveniel is niet meer waargenomen.
Een rondje boven het nest
De overgebleven juveniel verliet op 1 augustus 2023 het nest, waarvan opnames konden worden gemaakt. Tijdens deze eerste vlucht maakte de juveniel een rondje boven het nest, om er dan weer op te landen, en als beloning verse vis ontving. De eerste succesvol uitgevlogen Amsterdamse Zeearend is een feit.
En nu?
Zeearenden blijven na het uitvliegen van de jongen meestal nog een tijd rond het nest hangen. Vaak in gezelschap van hun nageslacht. Ook blijven ze bouwen aan het nest. Het Amsterdamse nest heeft al een redelijk formaat, al zal het wel nog wat inklinken. Omdat het nest vrij hoog in de boom zit, is er ook nog een kans dat het bij een storm beschadigd raakt. Afwachten dus, en op afstand genieten van de nieuwe broedvogel in ons luchtruim.
