27 maart 2014
Dit is echt eervol! Een Hollander die een cursus mag geven aan weidevogelbeschermers in Friesland.
De zon gaat onder als ik met 130 km per uur langs het Tjeukemeer rijd. Een groep kieviten vliegt laag over het water.
Terwispel is precies wat je denkt bij dat woord: een straat met een trekker en een jongen op een fiets. In de als ontvangstruimte ingerichte stal een groep mensen die een vreemde taal spreekt. Een paar boeren met handen als kolenschoppen, een man die ik met geen mogelijkheid versta, eierrapers die na het rapen ‘nazorg’ gaan geven aan de vogels, dames met een warm hart voor de natuur en veel mannen op grote schoenen die met boeren overleggen hoe ze de vogels gaan beschermen. Een vaag bekend gezicht.
Mijn lesje gaat over de volgorde waarin weidevogelbescherming het meest effectief kan worden georganiseerd. Vanuit de basis naar boven denken en niet andersom. Niet beginnen bij de bedrijfsvoering door de boer en dan maar de subsidies afspreken die hem passen. Niet beginnen met nesten beschermen en dan maar zien wat ervan komt.
De basis: het land en het water. Weidevogels houden van de wijd open, vochtige hoeken van de polder. Kijk of de vogels daar broeden en/of met hun kuikens lopen. Streep meteen maar de droge en te kleine delen van de polder weg voor ‘zwaar’ beheer. Het zware beheer komt alleen in die delen van de polder die goede kans bieden Probeer meer water in dit gebied te krijgen. Breng zoveel mogelijk rust – liefst pas maaien wanneer de kuikens vliegvlug zijn. Die twee maatregelen versterken elkaar enorm: water werkt als een magneet op de vogels. Maak je natte hoeken, dan gaan de vogels vanzelf broeden op de percelen die veilig zijn omdat er laat wordt gemaaid. Zo kan de reproductie van je vogels een flinke boost krijgen. En o ja, nestbescherming, eieren zoeken. Dat is een aanvullende maatregel, pas zinvol als je de basis op orde hebt. Alleen doen als de nesten gevaar lopen, blijf anders uit het land. En die maaidatum van 1 of 15 juni, dat mag niet meer zijn dan een richtlijn. Als er dan kuikens in dat land lopen, ben je moreel verplicht met maaien te wachten tot de vogels vliegvlug zijn. We gaan niet betalen om de kuikens een weekje later dood te laten gaan! Een aantal mannen kijkt aandachtig naar hun eigen handen.
Het bekende gezicht is van een boer die meedeed aan het landelijke project waarin het slootpeil tijdelijk werd opgezet, daarvoor deed ik onderzoek vanuit een tuinstoel. Hij spreekt met gezag. Zijn boodschap aan de groep is duidelijk: met het beschermen van nesten en smalle stroken ongemaaid gras gaan we de grutto niet redden. Nat, kruidenrijk grasland dat mooi volgroeid is in juni, dat is wat we nodig hebben. Hij heeft een klein melkveebedrijf. Hij zet het waterpeil lekker hoog. Er broeden 128 paar grutto’s op amper 30 hectare land.
[ssba]
